بررسی انتقادی مؤلفه فردگرایی در نظریه معنویت‌گرای عقلانیت و معنویت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم

2 استادیار گروه عرفان و ادیان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

10.22081/jsr.2023.63603.1010

چکیده

نظریه «عقلانیت و معنویت» به دنبال ایجاد رضایت باطنی انسان با رویکرد معنویت‌گرایی جدید است. ملکیان در این نظریه با التفات به شاخص‌های دنیای مدرن، مبانی انسان‌شناسانه خاصی را برای معنوی‌شدن برگزیده است. از جمله این مبانی، «فردگرایی» انسان معنوی و درنتیجه درونی و شخصی‌بودن معنویت است. تحقیق پیش‌رو بر آن است که مؤلفه فردگراییِ نظریه «عقلانیت و معنویت» را با استفاده از تبارشناسی مفهومی آن، مورد ارزیابی و تحلیل انتقادی قرار دهد. چالش جدی در کسب رضایت باطن در سلوک انسان معنوی، بی‌توجهی به تأثیرپذیری واقعی انسان از ساختارها و نهادهای اجتماعی، خودشکن‌بودن معنویت حاصل از تفرد، تقلیل شأن اخلاق و معنویت به روانشناسی‌ درمان‌گرا و درنهایت تنهایی بیشتر انسان معنوی از پیامدهای منفی پذیرفتن مبنای فردگرایی در معنویت‌گرایی هستند. این تحقیق از نوع پژوهش‌های نظری بنیادین است و با داده‌های آن با روش توصیفی_تحلیلی، گردآوری شده و از طریق کتابخانه‌ای منابع را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Individualism Component in the Spiritualist Theory of Rationality and Spirituality

نویسندگان [English]

  • mohamadjavad faragnejad 1
  • Seyed Ahmad Ghafari Qarabagh 2
1 PhD student in Islamic Education, Qom University of Islamic Education
2 Assistant Professor of Department of Religins and Mystism, Hikmat and Philosophy Research Institute
چکیده [English]

The theory of rationality and spirituality seeks to create the inner satisfaction of human with the approach of new spirituality. In this theory, by considering the indicators of the modern world, Malekian has chosen certain anthropological foundations for being spiritual. Among these foundations is the individualism of spiritual human and as a result the inner and personal nature of spirituality. The current study aims to evaluate and critically analyze the individualism component of the theory of rationality and spirituality by using its conceptual genealogy studies. Lack of paying attention to the real influence of social structures and institutions on humans, the self-destruction of spirituality resulting from individuality, reducing the dignity of ethics and spirituality to therapeutic psychology, and finally the loneliness of a spiritual person from the negative consequences of accepting the basis of individualism in spirituality, are some serious challenges in obtaining inner satisfaction in the behavior of a spiritual person. This study is a type of fundamental theoretical research, its data is collected by descriptive-analytical method, and it examines the sources through a library method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Individualism
  • rationality
  • spirituality
  • loneliness
  • inner satisfaction