بررسی تطبیقی شادی از منظر ابن‌عربی و سلیگمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، پژوهشکده فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

مفهوم شادی، ازجمله مفاهیمی است که از دیرباز در سنت‌های گوناگون شرقی و غربی و ازجمله در جریان‌های معنویت‌گرای نوظهور به‌خصوص روان‌شناسی مثبت‌گرای سلیگمن بازتابی گسترده داشته است. این مفهوم که در قرآن و احادیث نیز بارها مورد اشاره و تأکید قرار گرفته است در عرفان ابن‌عربی نیز در قالب کلماتی همچون: سرور، فرح، وجد، بهجت، بسط، لذت، شوق و رضایت مورد توجه بوده و به‌معنای خوشی و لذت قلبی ناشی از معرفت و قرب به حق مراد شده است. ابن‌عربی در آثار خویش، یکی از اوصاف عالمان حقیقی را فرح مداوم و سرور پیوسته می‌داند. سلیگمن، شادی را عامل سلامت روان و از نتایج مطلوب روان‌شناسی مثبت‌گرا می‌‌شناسد و بر این باور است که تجارب حاوی هیجانات مثبت، باعث کاهش هیجانات منفی همچون: افسردگی، ناامیدی و بدبینی و موجب افزایش قابلیت‌ها و فضیلت‌های روانی شوند. روش کار، استخراج ویژگی‌های مفهوم سرور از آثار ابن‌عربی و مفهوم «happiness» از آثار سلیگمن و سپس مقایسه آنها با یکدیگر بوده است. میان این دو دیدگاه، شباهت‌هایی ازجمله: درون‌گرایی، اصلاح نگرش به ساحت زندگی و توجه به پرورش فضایل اخلاقی و منش‌های آرامش‌بخش دیده می‌شوند؛ اما تفاوت‌هایی نیز میان آنها وجود دارند، ازجمله: این که ابن‌عربی شادی پایدار را برآمده از امر باطنی، معنوی و الهی دانسته آن را نتیجه کسب فضائل اخلاقی و تشبه به صفات الهی و سلوک معنوی و معرفت و قرب به حق می‌داند، درحالی‌که موضوع شادی در اندیشه سلیگمن امری روان‌شناختی بوده و کارکرد رفتارگرایانه دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Happiness from the Perspective of Ibn Arabi and Seligman

نویسنده [English]

  • Hadi Vakili
Associate Professor, Research Institute of Philosophy, Research Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
چکیده [English]

Happiness is one of the concepts that has long been widely reflected in various Eastern and Western traditions, including in novel spiritualist currents, especially Seligman's positivist psychology. This concept, which has been mentioned and emphasized many times in the Qur'an and hadiths, is also emphasized in Ibn Arabi's mysticism in the form of words such as Sorour, Farah, Vajd, Behjat, Bast, Lezat, Showq and Rezayat (All of them mean happiness, pleasure or satisfaction), and it means the joy and heart pleasure that result from and knowledge and closeness to the right. In his works, Ibn Arabi considers one of the characteristics of true scholars as having constant happiness and continuous joy. Seligman considers happiness to be a factor in mental health and one of the desirable results of positivist psychology, and he believes that experiences containing positive emotions reduce negative emotions such as depression, despair, and pessimism and increase psychological abilities and virtues. The research method has been extracting the features of the concept of sorour (happiness) from the works of Ibn Arabi and the concept of "happiness" from the works of Seligman and then comparing them with each other. Similarities can be seen between these two views, such as: introversion, correcting the attitude towards life and paying attention to the empowerment of moral virtues and relaxing attitudes. However, there are also differences between them, including the fact that Ibn Arabi considers lasting happiness arising from the inner, spiritual and divine matter to be the result of acquiring moral virtues and resemblance to divine attributes, spiritual behavior and knowledge and closeness to the right while the concept of happiness in Seligman's thought is psychological and has a behavioristic function.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Happiness
  • Sorour
  • Ibn Arabi
  • Seligman
  • positivist psychology