الگوی سلامت معنوی در قرآن با رویکرد معناشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

10.22081/jsr.2023.65553.1036

چکیده

موضوع محوری این جستار سلامت معنوی است که با روش معناشناسی انجام شده است. روش معناشناسی در چهار مرحله معناشناسی واژگانی، میدان‌های معناشناسی، مطالعات متنی و مطالعات فرامتنی قابل بررسی است، ولی تمرکز این نوشتار، بر دو بعد سوم و چهارم است. در بخش مطالعات متنی تأکید اصلی بر متن قرآن است، البته از روایات هم استفاده می‌شود. یافته‌های این پژوهش عبارتند از: سلامت معنوی به دو معنای معنویت سالم و سلامت بُعد چهارم انسان در ارتباطات با خداوند و امور قدسی است. تعریف مورد قبول معنویت عبارت است از: فراروی ارادی و وجودی از مادیت، انانیت و موقعیت در ابعاد بینشی، کنشی و گرایشی به سمت و سوی خداوند به عنوان کانون، مبدأ و مقصد معنویت که زمینه تجربه زیسته باطنی و عمیق‌تر را فراهم می‌کند. سلامت معنوی در اصطلاح متون روان‌شناسی دارای ویژگی‌های ارتباط با خداوند (قدرت برتر قدسی)، هدف‌داری و معناداری در زندگی، حالت بنیادینِ پویا و مثبتی از‌ بودن (به‌باشی) و برخورداری، رویکرد کل‌نگرانه و هماهنگ‌کننده به هستی است و سرانجام در ابعاد گوناگون شناختی، عاطفی و رفتاری نمودار می‌شود. الگوی سلامت معنوی در قرآن بر اساس بررسی و تحلیل حدود صد واژه قرآنیِ مرتبط، در‌نهایت چهار مفهوم تزکیه، حیات طیبه، تقوی و سلام (قلب سلیم) به عنوان مؤلفه‌های اصلی سلامت معنوی به‌ دست آمد و در الگوی نهایی، مسیر فرایندی سلامت معنوی در این واژه‌های چهارگانه و نیز روابط شبکه‌ای میان آنها در نمودارهای متفاوت ترسیم شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Model of Spiritual Health in the Holy Qur'an with a Semantic Approach

نویسنده [English]

  • masuood Azarbayjani
Professor of the psychology department at Research Institute of Howzeh and University
چکیده [English]

The main topic of this article is spiritual health, which has been carried out with the semantic method. The method of semantics can be examined in four stages of lexical semantics, semantic fields, textual studies and meta-textual studies, but the focus of this article is on the third and fourth aspects. In the aspect of textual studies, the focus is on the text of the Qur'an, of course, narratives are also used. The findings of this study suggest that spiritual health has two meanings including healthy spirituality and health of the fourth aspect of human being in communication with God and sacred affairs. The accepted definition of spirituality is going beyond the volition and existence of materiality, egoism and situation in the dimensions of insight, action and then having tendency towards God as the focus, origin, and destination of spirituality which provides the context for deeper and more inward lived experience. Spiritual health, in the term of psychological texts, has the following characteristics including connection with God (supreme holy power), having purpose and meaning in life, a dynamic and positive fundamental state of being (well-being) and enjoyment, a holistic and coordinating approach to existence, and finally various cognitive, emotional and behavioral dimensions. Based on the analysis of about a hundred related Qur'anic words and the model of spiritual health in the Qur'an, four concepts of purification, pure life, piety and peace (a healthy heart) are considered as the main components of spiritual health. In the final model, the process path of spiritual health has been illustrated in these four words as well as the network relationships between them in different diagrams.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual health
  • The Holy Qur'an
  • method of semantics
  • purification
  • pure life
  • piety and peace